W spotkaniu uczestniczyła delegacja naszej gminy, którą reprezentowały: wójt, pani Ewa Jutrkowska-Kawałko, radna gminy - pani Danuta Radziszewska (mieszkanka wsi Skomack Wielki), radna gminy i wiceprezes Stowarzyszenia na rzecz rozwoju Gminy Stare Juchy - pani Ewa Gumińska (mieszkanka Starych Juch) oraz skarbnik stowarzyszenia - pani Elżbieta Topolska.
W pierwszej części spotkania, które otworzył profesor Katedry Socjologii Collegium Civitas, pan Andrzej Szpociński, przedstawiciele Stowarzyszenia Tratwa - pan Ryszard Michalski i pani Wioletta Pruska, zaprezentowali strony wirtualne wiejskich muzeów (www.ogniwa-tratwa.pl), omówili dotychczasowe działania oraz przedstawili plany na przyszłość. Po prezentacji, głos zabrały przedstawicielki naszej gminy i przedstawiły działalność samorządową, działalność aktywnych kobiet, osiągane sukcesy, problemy społeczne, plany i koncepcje przyszłych działań.
Następnie odbyła się ożywiona dyskusja ze studentami i badaczami uczestniczącymi w projekcie. Można było zauważyć duże zainteresowanie projektem, regionem, którego dotyczy, problemami tam występującymi.
Koncepcja projektu *) polega na jednoczesnym łączeniu działań o różnym charakterze:
- animacyjnym, czyli zbieraniu i dokumentowaniu pamięci. Będą to nagrania wspomnień najstarszych mieszkańców wsi, fotograficzna rejestracja dokumentów i przedmiotów związanych ze wspomnieniami, utrwalanie rodzinnych zdjęć. Będą to też działania aktywizujące mieszkańców: regularne spotkania, warsztaty, przygotowania do prezentacji wiosek. Umożliwi to rekonstrukcję i wymianę lokalnych zasobów kulturowych takich jak stare pieśni i przyśpiewki poprzez wspólne muzykowanie i śpiewanie,
- artystycznym, czyli wystawianiu spektakli teatralnych według scenariuszy opartych na wspomnieniach mieszkańców wsi i z ich aktywnym udziałem (udział w spektaklach, pomoc przy tworzeniu scenografii, kostiumów),
- edukacyjnym, czyli organizacji warsztatów dla młodzieży gimnazjalnej i licealnej,
- wzmocnieniu aktywności obywatelskiej, czyli budowaniu współpracy między lokalnymi partnerami i władzami samorządowymi i pobudzaniu inicjatyw obywatelskich,
- naukowym, czyli przeprowadzeniu badań problemów przez grupę studentów Collegium Civitas na terenie wiosek: Skomack Wielki, Stare Juchy, Zawady Ełckie, Orzechowo, Szczecinowo i Rożyńsk (03-13 lipca 2009).
Efektem końcowym projektu będzie wydanie dwóch książek: Księgi Ogniw, zawierającej materiał wizualny i narracyjny dotyczący dziedzictwa mieszkańców wiosek oraz raport zawierający rekomendacje dobrych praktyk, które mogłyby być zastosowane w podobnych warunkach.
Ten projekt ma ogromne znaczenie dla rozwijania kapitału społecznego mieszkańców naszej gminy.
Przede wszystkim zostanie utrwalone dziedzictwo kulturowe regionu, które uzupełni historię całego kraju. W sposób naukowy wyjaśnione zostaną mechanizmy działań animacyjnych, zależności między rekonstrukcją pamięci zbiorowej poprzez akty indywidualnego ujawnienia a wzmocnieniem umiejętności składających się na kapitał społeczno-obywatelski.
Wyżej wymienione działania projektu wyłonią możliwości aktywizacji lokalnych społeczeństw, ich uczestnictwa w życiu publicznym, społecznym. Naszą ideą jest przywrócenie dawnej tradycji zgromadzeń, które mają niebagatelny wpływ na wzmacnianie więzi społecznych i pobudzanie do aktywności. Na pewno dobrym przykładem, już działającym na tym polu, było utworzenie świetlicy wiejskiej w Skomacku Wielkim. Dzięki inicjatywie paru aktywnych mieszkańców wsi i ich staraniom o stworzenie takiego miejsca, dzięki poparciu lokalnych władz samorządowych (Gmina) i organizacji pozarządowych (Stowarzyszenie) udało się pozyskać finansowanie ze środków PPWOW i stworzyć miejsce zgromadzeń w wiejskiej świetlicy. To miejsce służy nie tylko mieszkańcom samej wsi, ale ściąga też mieszkańców okolicznych wiosek. To nie tylko miejsce zabawy i rekreacji, ale też edukacji, rozwijania i umacniania umiejętności, wzmacniania więzi społecznych. Jest też przykładem i wyzwaniem dla innych wsi, że można i warto tworzyć takie miejsca, które będą spełniać rolę integracji społecznej, integracji międzypokoleniowej, wymianie społecznej.
Mamy nadzieję, że rozpoczęta współpraca z naszymi partnerami: Collegium Civitas, Stowarzyszeniem Tratwa będzie kontynuowana w przyszłości i wzmocniona przez inicjowanie i realizację innych projektów badawczych na terenie naszej gminy.
*) W artykule tym wykorzystałam wiadomości podane na stronie internetowej Collegium Civitas i dodatkowe informacje uzyskane od koordynatora projektu, pani dr Barbary Markowskiej.
