Liczące zaledwie 4 tysiące mieszkańców, a jest jedną z najskuteczniejszych gmin w pozyskiwaniu funduszy z UE. Co więcej, od przeszło 8 lat rządzi nią kobieta.
Ewa Jurkowska-Kawałko opowiada o proekologicznych inwestycjach, które udało się jej zrealizować w gminie Stare Juchy na przestrzeni ostatnich lat.
- Dlaczego warto inwestować w ekologię?
Jestem rodowitą mieszkanką Starych Juch, wiem więc, że mieszkam w jednym z najpiękniejszych zakątków naszego kraju. Czyż przyroda mazurska nie wymaga ochrony i opieki, żeby zachowała swoje nadzwyczajne walory? Czyż nie powinniśmy robić wszystkiego, aby te walory służyły i następnym pokoleniom?
A sama gmina Stare Juchy? Mamy tu wszystko z czym kojarzą się Mazury – wodę, las, wzgórza, nieskażoną naturę, baśniowe krajobrazy – w tych stronach spotykamy w formie wzmocnionej i zwielokrotnionej. Na obszarze 196,55 km² wędrowiec może popływać w 23 jeziorach, poszukać grzybów lub jagód w tutejszych lasach, podziwiać szerokie przestrzenie z setek pagórków. W niewielkim oddaleniu od dzieł europejskiej cywilizacji znajdujemy światowej klasy cuda przyrody. Można tu również spotkać wspaniałych ludzi – życzliwych, gościnnych, pracowitych. Zdobycze współczesnej techniki rzadko jednak zakłócają spokój ziem, których starożytność potwierdza ogromny głaz, gdzie Jaćwingowie składali krwawe ofiary.
Przepraszam, że nie odpowiedziałam wprost na postawione pytanie, ale potraktowałam je jak retoryczne i przytoczone powyżej fakty same mówią „dlaczego”
- Od kiedy gm. Stare Juchy realizuje proekologiczne inwestycje?
Kieruję gminą Stare Juchy trzecią kadencję i w zasadzie wszystkie inwestycje są związane z ekologią. Przede wszystkim skierowane są na ochronę wód i powietrza, a także umożliwiają mieszkańcom i turystom korzystanie ze środowiska: spoglądanie z góry, wędrówki piesze i korzystanie z czystych wód.
-Najważniejsze z nich?
Jedną z pierwszych było pobudowanie wieży widokowej. Położona na jednym z najwyższych wzniesień koło Starych Juch Do wieży można dojechać lub dojść kierując się z centrum Starych Juch w kierunku na Zelki. Wieża wznosi na wysokość 21 metrów ponad poziom gruntu i posiada na dwóch poziomach tarasy widokowe. Widać z niej kilka okolicznych jezior i pofałdowany teren Mazur Garbatych, które zaczynają się w naszej gminie. Obok powstało gospodarstwo agroturystyczne. Cały rok przyjeżdżają turyści, aby wejść na wieżę i robić zdjęcia.
Kolejna to inwestycje w ochronę powietrza: w Zespole Szkół Samorządowych i urzędzie gminy oraz w Bibliotece – Centrum Informacji i Kultury Gminy przeprowadziliśmy termomodernizację i zmieniliśmy źródło ciepła na odnawialne źródła energii. Podobną wykonała spółdzielnia Mieszkaniowa, która ociepliła 6 budynków również zmieniła ogrzewanie z węgla na OZE, co było możliwe dzięki naszemu poręczeniu kredytu. Łącznie nie spala się około 400 ton węgla!
Inwestujemy też w ochronę wód: zmodernizowaliśmy oczyszczalnię ścieków, pobudowaliśmy ponad 40 km wodociągów i 6 km kanalizacji oraz 45 przydomowych oczyszczalni ścieków.
Wymieniliśmy ¾ lamp oświetleniowych ulicznych w gminie na nowe i nowocześnie sterowane.
Inwestujemy w dziedziny umożliwiające korzystanie ze środowiska: plaże i przystanie, miejsca rekreacyjne i place zabaw we wsiach. Trosce o zdrowie pobudowaliśmy halę widowiskowo-sportową i boisko wielofunkcyjne. Mamy dwie siłownie zewnętrzne.
Dbamy o edukację ekologiczną: w Starych Juchach powstał park owadów chronionych, który funkcjonuje dopiero pól roku a już widzę, że będzie kolejną atrakcją turystyczną gminy.
- Jakie korzyści mają z tego mieszkańcy gminy?
Każda inwestycja jest oceniana pod kątem przyszłych obciążeń dla budżetu gminy. Inwestycja w Zespole Szkół polegająca na budowie hali sportowej, dzięki uprzedniej termomodernizacji i zmianie źródła ciepła nie podniosła kosztów ogrzewania w szkole! Likwidacja kotłowni, w których spalano 400 ton węgla na pewno wpłynęła na zmniejszenie niskiej emisji.
Inwestycja w oświetlenie uliczne spowodowała spadek kosztów oświetlenia o 40%, mimo tego, że zrezygnowaliśmy z wyłączeń nocnych, co podniosło komfort życia i bezpieczeństwo mieszkańców!
Mimo dwukrotnego zwiększenia długości sieci wodociągowo-kanalizacyjnych i nowych przepompowni ścieków nie zwiększyliśmy zatrudnienia dzięki automatyce i zakupie sprzętu do obsługi tych urządzeń. Również spadły koszty energii elektrycznej w oczyszczalni. Jesteśmy zbyt mała gmin aby pozwolić sobie na nieprzemyślane i wywołujące koszty inwestycyjne.
- Plany inwestycyjne na najbliższy okres?
Nasze najbliższe plany to dalsze inwestycje w wodociągi, chcemy powrócić do budowy przydomowych oczyszczalni ścieków, w chwili obecnej rozważam możliwość wsparcia budowy studni głębinowych wraz z lokalnymi stacjami uzdatniania, gdyż woda dostępna ze studni zawiera bardzo dużo żelaza i manganu. Dotacje będą kierowane tam, gdzie nie opłaca się budować sieci wodociągowej. A w naszej gminie gęstość zaludnienia jest trzy razy niższa niż województwa i aż 150 razy mniejsza niż Ełku.
Zaproponowałam mieszkańcom Grabnika Osady budowę zbiorczej oczyszczalni ścieków. Są zainteresowani, więc poszukuję środków na projekt i budowę.
Dofinansowujemy wraz ze Związkiem Międzygminnym „Gospodarka Komunalna” 100% kosztów utylizacji eternitu.
Mamy projekty termomodernizacji dwóch budynków wietlic wiejskich połączonych z ich remontem i doposażeniem.
Dużo zależeć będzie od możliwości pozyskania środków zewnętrznych. Dotychczas udawało się nam to, gdyż w rankingu wydatków pochodzących z unijnych dotacji w latach 2011-2013 na głowę mieszkańca znaleźliśmy się na 58 miejscu na 1566 gmin wiejskich w Polsce, a że nie jest to jednorazowy sukces świadczy to, że w latach 2009-2012 znajdowała się również na wysokim 75 miejscu. Tak wysoka pozycja to dowód naszej aktywności w pozyskiwaniu środków unijnych, bo bez tych środków tak mała gmina nie miałaby żadnych szans rozwojowych.
Agnieszka Czarnecka
